قیر و مواد پتروشیمی

سیامک شهریاری/عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران، رونق تولید و صادرات محصولات کشاورزی یکی از بزرگترین اهداف دولت ها در کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه جهان است.

چرا که رونق در تولید محصولات کشاورزی اثرات ارزنده ای بر اقتصاد ملی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

1 - افزایش درآمد کشاورزان و رونق اقتصاد روستاها و اقتصاد ملی

2 - ایجاد مشاغل جدید و افزایش چشمگیر تعداد شاغلان کشور

3 - کمک به بهبود اکوسیستم کشور با گسترش سطوح سبز

4 - افزایش قدرت رقابت در بازار جهانی با افزایش تولیدات محصولات کشاورزی و افزایش صادرات آن

5 - ارزآوری ناشی از صادرات محصولات کشاورز ی

6 - افزایش کیفیت محصولات کشاورزی داخلی به لحاظ پاسخگو‌شدن به بازارهای بین‌المللی

به‌رغم مزیت‌های نامبرده که طبیعتا باید برای سیاستگذاران بسیار حائز اهمیت باشد، ولی متاسفانه در تصمیم‌سازی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مسئولان صادرات کشور اهمیت چندانی به صادرات محصولات کشاورزی و رونق آن داده نمی‌شود.

یکی از معضلاتی که صادرکنندگان محصولات کشاورزی با آن دست به گریبانند.

موضوع پیمان‌سپاری ارزی است که صادرکنندگان را مکلف کرده‌اند برای صادرات خود تعهد بسپارند که ارز ناشی از صادرات خود را به چرخه اقتصادی کشور برگردانند.

این تصمیم که بعد از سال‌1397 و با اوج‌گرفتن تحریم‌ها علیه ایران اتخاذ شد در مورد صادرات محصولات کشاورزی نه‌تنها بازدارنده و ترمزی قوی برای رونق صادرات است.

بلکه به رشد قاچاق صادرات و آغاز تخلفات متعدد دیگر از جمله معاملات صوری با کارت بازرگانی دیگران (رونق کارت بازرگانی یکبار مصرف) که آثار منفی آن از جمله ازدست‌رفتن بسیاری از حقوق دولتی از جمله مالیات است، بر کسی پوشیده نیست.

سوال این است که چرا برای محصولات کشاورزی پیمان‌سپاری و تعهد صادرکننده به برگشت ارز، قانونی شده‌است؟

اگر از مسئولان بانک‌مرکزی و سازمان صمت و کشاورزی حتی قانون‌گذار محترم سوال شود که دلیل سپردن پیمان ارزی برای صادرات چیست، به اتفاق پاسخ خواهند داد که جلوگیری از انتقال ارز به خارج  و برگشت ارز به چرخه اقتصادی کشور است.

به اعتقاد اینجانب و همه کسانی که در حرفه صادرات اشتغال دارند، این پاسخ نادرست است.

چراکه در مملکتی که شما با پرداخت‌ریال می‌توانید در بازار آزاد به هر میزان ارز تهیه کنید که در اروپا یا آمریکا به حساب شما واریز کنند، چه نیاز است که شما به صادرات محصولات کشاورزی که چالشی عظیم دارد برای خروج ارز متوسل شوید؟

این بدان معناست، شما که قصد خارج کردن ارز را دارید.

به‌جای آنکه‌ ریال را به یک صرافی بدهید و به‌راحتی در آن سوی دنیا ارز را دریافت کنید.

بیایید ‌ریال خود را تبدیل به یک کالای کشاورزی کنید و سپس با ترفندهای بسیار بدون پیمان‌سپاری خود، آن را صادر کنید و سپس گرفتار فروش آن در آن‌سوی دنیا شوید.

نهایت آنکه ارز حاصل از آن را به حساب ارزی خود واریز کنید!

شما کدام راه را انتخاب می‌کنید؟

با چنین مفروضاتی از اساس اخذ پیمان‌سپاری ارزی برای صادرات خصوصا صادرات محصولات کشاورزی که متکی به بازار آزاد است.

غیر‌ضروری و غیر‌لازم است و با این کار فقط مشکلات اساسی برای صادرکنندگان و تولیدکنندگان معتبر فراهم می‌شود.

کسانی که به‌صورت قانونی و اصولی کار می‌کنند به حاشیه رانده می‌شوند.

کسانی که تعهد قانونی ندارند به‌عنوان صادرکننده پدیدار خواهند شد که آثار مخرب چنین فرآیندی بر کسی پوشیده نیست.

صادرکنندگان ریشه‌دار و قدیمی که بازارهای خود را با رنج بسیار به‌دست آورده‌اند و در حقیقت یک سرمایه ملی تلقی می‌شوند، آنها را از دست می‌دهند.

به کنار می‌روند و کسانی که حاضر به شفافیت نیستند و از واریز پیمان، بیمه، مالیات و عوارض گریزان هستند در بازارهای بین‌المللی محصولات کشاورزی ایران را به ثمن‌بخس به‌فروش می‌رسانند.